Projekty domów energooszczędnych dostępne w Galerii Domów

Osoby, które planują zamówienie wersji energooszczędnej wybranego przez siebie projektu gotowego Galerii Domów powinny zapoznać się z poniższym opracowaniem. Od 2013 r. można ubiegać się o dofinansowanie do domów energooszczędnych z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Aby uzyskać dotację należy zaprojektować i wybudować dom o parametrach znacznie obniżających zużycie energii do ogrzewania budynków. W tym celu NFOŚiGW przedstawił szereg założeń, których realizacja pozwoli na uzyskanie spodziewanego zapotrzebowania na energię użytkową do ogrzewania i wentylacji poniżej 40 kWh/(m2•rok).

Jakie zmiany w projekcie typowym Galerii Domów należy wprowadzić, aby powstała wersja energooszczędna:

1. W wersji energooszczędnej ściany zewnętrzne wymagają zwiększenia warstwy izolacji termicznej o 5cm styropianu (do łącznej grubości 20cm wówczas uzyskujemy wymagane U=0,15 W/m2K).
2. W wersji energooszczędnej dach nad ogrzewanym poddaszem wymaga zwiększenia warstwy izolacji termicznej o 5cm wełny mineralnej (do łącznej grubości 31cm wówczas uzyskujemy wymagane U=0,12 W/m2K).
3. W wersji energooszczędnej podłoga na gruncie wymaga zwiększenia warstwy izolacji termicznej o 5cm styropianu (do łącznej grubości 20cm wówczas uzyskujemy wymagane U=0,2 W/m2K).
4. Stolarka zewnętrzna (okna i drzwi). Nie ulega zmianie wielkość i położenie otworów okiennych i drzwiowych. W części rysunkowej projektu nie są w związku z tym wprowadzone zmiany w tym zakresie. Należy jednak pamiętać, że okna i drzwi zewnętrzne muszą spełniać podwyższone wytyczne (odpowiednio U=1,0 W/m2K i U=1,3 W/m2K dla strefy klimatycznej I,II i III oraz U=0,8 W/m2K i U=1,3 W/m2K dla strefy klimatycznej IV i V). Dodatkowo w projekcie umieszczona jest instrukcja ciepłego montażu.

Niezależnie od zmian w części budowlanej dotyczących ocieplenia budynku w wersji energooszczędnej należy zastosować dodatkową instalację. Samymi grubościami izolacji ścian, dachu, okien i podłóg nie uzyskamy wymaganych parametrów. Istotą energooszczędności jest bowiem zmniejszenie zużycia paliw kopalnych poprzez wprowadzenie urządzeń wykorzystujących energię odnawialną (jak wiatr, słońce, ciepło geotermalne bądź odzyskiwanie części wcześniej wytworzonego ciepła z ogrzewanego budynku poprzez zastosowanie rekuperacji).

Jakie dodatkowe instalacje wykorzystujące energię odnawialną zastosowane są w wersji energooszczędnej projektu gotowego:

a) Wentylacja mechaniczna z rekuperacją.

Niestety w skrajnych przypadkach zabieg taki jest minimalnie niewystarczający. Parametry budynku wciąż nie spełniają odpowiednich wartości granicznych. Wówczas w procesie adaptacji należy dodatkowo zastosować wymiennik gruntowy. W takim rozwiązaniu powietrze zasysane będzie do instalacji wentylacyjnej poprzez wymiennik gruntowy zakopany w przydomowym ogrodzie. Tą metodą powietrze dostarczane do wentylacji nawiewnej osiągnie wyższą temperaturę początkową niż temperatura otoczenia (dzięki energii geotermalnej) zanim jeszcze dostanie się do rekuperatora. Instalacja wymiennika gruntowego nie stanowi części projektu gotowego w wersji energooszczędnej. O jego ewentualnym zastosowaniu zadecyduje projektant dokonujący adaptacji. Każdorazowo należy obliczyć wymaganą wydajność wymiennika gruntowego (na podstawie niedoboru parametrów niezbędnych do spełnienia warunków technicznych oraz w zależności od rodzaju gruntu)

Dlaczego więc nie jest to rozwiązanie jednoznaczne? Na odpowiedź składa się wiele czynników:

1. Forma budynku. Inaczej przeliczniki wypadają dla domów poddaszem użytkowym – tam sama instalacja wentylacji mechanicznej z rekuperatorem zwykle wystarcza, dla domów parterowych niekiedy jest to za mało i potrzebny jest dodatkowo wymiennik gruntowy.
2. Usytuowanie budynku względem stron świata. To ważny czynnik, albowiem każda przegroda poddana jest parametryzacji przy konkretnym ustawieniu względem słońca. Analiza innego położenia budynku w terenie niż przyjęta w projekcie gotowym w wersji energooszczędnej w procesie adaptacji praktycznie rozpoczyna się od nowa.
3. Strefa klimatyczna w której budowany będzie dom. To zasadniczy parametr obliczeniowy determinujący całość omawianego zagadnienia. Zgodnie z przepisami należy zastosować współczynniki pogodowe ze stacji meteorologicznej najbliższej dla planowanej inwestycji. Dlatego w każdym przypadku typowy projekt energooszczędny musi podlegać takiej samej weryfikacji w procesie adaptacji. W skrajnie niekorzystnych sytuacjach przyjęte dane meteorologiczne mogą znacznie odbiegać od wybranej dla realizacji inwestycji. Należy się z tym liczyć. W zastosowanych rozwiązaniach typowych wykonywanych przez Galerię Domów wykorzystane są dane ze stacji Kraków-Balice. Są to wartości zbliżone do średnich biorąc pod uwagę całe terytorium naszego kraju. Jednak w procesie adaptacji do warunków lokalnych możliwe jest wystąpienie konieczności znacznej modyfikacji projektu, w tym dodanie wymiennika gruntowego. Podobnie jak w przypadku adaptacji zwykłego projektu gotowego koszty adaptacji projektu gotowego w wersji energooszczędnej (w tym doprojektowanie dodatkowych instalacji) ponosi Kupujący.

Podsumowanie:
Wersja energooszczędna projektu typowego wykonywana przez Galerię Domów z racji braku możliwości wykonania zindywidualizowanej analizy charakterystyki energetycznej stanowi jedynie połowiczne rozwiązanie. Każdy zamawiający taki projekt musi się z tym liczyć. Wersja taka ma wprowadzone zmiany w postaci zwiększonych warstw izolacji przegród budowlanych, w opisie technicznym wymienione są parametry okien U=1,0 [W/m2K] dla strefy I,II i III oraz informacja o konieczności ich ciepłego montażu oraz załączona jest dodatkowa instalacja wentylacji mechanicznej z rekuperacją. Zmianie ulegają również niektóre dane kubaturowe takie jak: powierzchnia zabudowy, powierzchnia całkowita oraz sama kubatura. Pamiętać należy, że budynek ma zwiększone o 5cm z każdej strony wymiary zewnętrzne. Parametr ten ma wpływ na minimalne wymiary działki. Charakterystyka energooszczędna wykonana jest jedynie do celów poglądowych. Do obliczeń przyjęto, że budynek skierowany jest pokojem dziennym na południe. Przyjęto dane strefy klimatycznej III. Dane meteorologiczne do obliczeń pobrano ze stacji meteorologicznej Kraków-Balice. Wentylacja grawitacyjna została zachowana z adnotacją o konieczności zapewnienia rozdzielnej pracy systemów wentylacyjnych (albo grawitacyjna albo mechaniczna). Rozwiązanie takie zastosowaliśmy po głębokiej analizie zagadnienia. Pozostawienie wentylacji grawitacyjnej w formie tradycyjnych trzonów kominowych pozwala na stosowanie tradycyjnej grawitacyjnej metody wentylacji w przypadku np. wyjazdu na urlop, latem, a co najważniejsze w przypadku rezygnacji z udziału w programie dofinansowania w trakcie realizacji (w razie niedokończenia inwestycji wentylacji mechanicznej), a także w przypadku wystąpienia awarii wentylacji mechanicznej i jej przedłużającej się konserwacji. Nie jest to rozwiązanie sugerowane przez Galerię Domów. Uznaliśmy jednak, że w procesie adaptacji projektu gotowego łatwiej jest usunąć niż doprojektować jakikolwiek jego element. Podobnie postępujemy od wielu lat w przypadku instalacji gazowej dołączanej do każdego projektu gotowego. Pomimo, że nie wszędzie można uzyskać dostęp do sieci gazowej łatwiej zrezygnować z tej części projektu niż dorobić taką instalację w odwrotnym przypadku.